Toen ik begin 2021 begon met het uitwerken van mijn ideeën om trainingen voor kinderen te gaan organiseren, wist ik heel zeker dat “weerbaarheid van kinderen” een belangrijk thema was waar ik “iets” mee wilde gaan doen. Nu, een jaar verder, is de training “Leren omgaan met faalangst” één van de trainingen die ik heb ontwikkeld en aanbied aan kinderen. Een training waar ik heel blij mee ben en die die ik heel veel kinderen zou gunnen. Maar waarom dan eigenlijk? Wat maakt dat kinderen iets zouden kunnen hebben aan zo’n faalangsttraining? Wat is de toegevoegde waarde ervan? Waarom is zo’n training soms nodig?
In deze blog wil ik het daarover hebben. Dit wil ik vanuit een persoonlijk perspectief doen, namelijk mijn eigen ervaringen als kind met faalangst en ook vanuit mijn ervaring met het werken met kinderen in het basisonderwijs. Ook wil ik een tweetal onderdelen van de training “Leren omgaan met faalangst” beschrijven, waardoor je als lezer een beetje een beeld krijgt van wat deze faalangsttraining inhoudt en kan betekenen voor een kind.
Faalangsttraining……had ik dat vroeger ook maar gehad! -1-
Een paar weken geleden zat ik aan de telefoon met een, voor mij onbekende man, te praten over het ontwerp van een nieuwe flyer voor de training “Leren omgaan met faalangst”. De man bekeek het door mij gemaakte ontwerp kritisch en zei: “Dat ziet er best goed uit”. Een opmerking die zowel een klein compliment uitdrukte, als ook de ruimte die er toch ook nog wel lag voor verbetering. “Dus u geeft trainingen voor kinderen die faalangst hebben?”, was vervolgens zijn vraag. “Ja, dat klopt”, antwoordde ik, een beetje verbaasd. “Hmmm, dat is wel gaaf zeg….. zo’n training had ik vroeger ook wel kunnen gebruiken”. “Had u dan vroeger ook last van faalangst?” …….Vervolgens vertelde de man me over zijn ervaringen als kind met faalangst, hoe hem dat belemmerd had en ook over dat hij nooit enige hulp had gekregen om met deze gevoelens te leren omgaan. Gelukkig had hij uiteindelijk hard aan zichzelf gewerkt en daardoor zijn weg gevonden in opleidingen, werk en leven. Er ontspon zich een mooi gesprek, waarin ook ik hem vertelde over mijn eigen ervaringen als kind met faalangst, waarvan ik me heel lang nooit bewust ben geweest dat die überhaupt bestonden……..
Faalangsttraining…….had ik dat vroeger ook maar gehad! -2-
In de loop der jaren heb ik heel wat nascholing en zelfstudie mogen doen over veel verschillende onderwerpen die gerelateerd waren aan onderwijs, opvoeding, kinderen en hun ontwikkeling. Wat ik echt bijzonder vind, is dat er regelmatig ook momenten waren waarop ik vooral óók heel veel leerde over mezelf. Dit was bijvoorbeeld ook het geval toen ik me verdiepte in de theorieën rondom leren en faalangst. Ik zal een voorbeeld geven. Ik leerde dat faalangst zich kan uiten op verschillende manieren. Er zijn eigenlijk twee “types” te onderscheiden:
- De te harde werker: goed is niet genoeg…….zo lang blijven leren totdat je zeker weet dat je alles weet en waarschijnlijk ook een 10+ gaat halen voor je toetsen…….
- De vluchter: als je helemaal niets gaat doen, kun je ook geen fouten maken toch?
In de “te harde werker” herkende ik één op één mezelf……als scholier…..als sporter…..als collega…… eigenlijk wel in nagenoeg alles wat ik gedaan heb, heb ik vaak “te hard gewerkt”. En ja, dat heeft me ook veel gebracht, maar de keerzijde ervan is, dat het me soms ook best veel heeft gekost en het had me behoorlijk wat frustraties en vermoeidheid bespaard als ik het “een tandje minder fanatiek” had aangepakt. Bijzonder toch….dat je dergelijke inzichten op latere leeftijd krijgt door ervaring en studie? Ik bedoel: Hoe fijn zou het zijn als we dergelijke inzichten niet pas op latere leeftijd “toevalligerwijs” opdoen, maar als we kinderen zouden helpen inzichten te ontwikkelen en ervaringen op te doen op jonge leeftijd, zodat ze hier hun voordeel mee kunnen doen op school, thuis en in hun hele leven? En dat is dus ook precies de bedoeling van de training “Leren omgaan met faalangst”. Een tweetal voorbeelden van waardevolle inzichten die in de training “Leren omgaan met faalangst” naar voren komen, wil ik in deze blog in de spotlights zetten.
Belemmerende gedachten
Kinderen die last hebben van faalangst ervaren vaak “belemmerende gedachten”. Met andere woorden: ze hebben last van hun vaak nogal negatieve gedachten. In mijn klas hoorde ik kinderen dan bijvoorbeeld dingen zeggen als: “Deze opdracht is veel te moeilijk voor me”; “Iedereen kan dit beter dan ik”; “Ik haal toch weer een onvoldoende”…….. Belemmerende gedachten kunnen leiden tot gevoelens van angst en onzekerheid en ook tot “minder effectief leergedrag” wat de gedachte dan vervolgens weer bevestigt. Bijvoorbeeld: uitstellen van het leren voor de toets, want “het heeft toch geen zin”, daardoor een slecht cijfer halen en constateren…. “Zie je wel, ik zei het toch…”
In de training “Leren omgaan met faalangst” leren kinderen belangrijke dingen over het omgaan met hun belemmerende gedachten. Het is soms al een eyeopener om je te beseffen dat je gedachten lang niet altijd waar zijn en dat je gedachten je soms behoorlijk in de weg kunnen zitten. Kinderen kunnen in de training ook oefenen met het omzetten van hun belemmerende gedachten naar helpende gedachten. Zo is de gedachte “Deze opdracht is veel te moeilijk voor me” bijvoorbeeld om te zetten in “Ik probeer het gewoon”. Als kinderen zich bewust worden van hun gedachten en de uitwerking daarvan, is dat al helpend. Als ze vervolgens gaan oefenen om belemmerende gedachten die ze hebben op te merken en om te buigen, kan ze dat heel erg helpen om ook ander gedrag in te gaan zetten.
Omgaan met spanning in je lichaam
Ik loop als intern begeleider voor schooltijd op het schoolplein en wordt aangesproken door een jongen uit groep 7. Hij ziet er erg moe en bleekjes uit en het huilen staat hem duidelijk nader dan het lachen. “Juf ik ben helemaal niet lekker. Ik heb erge buikpijn en hoofdpijn”. Ik vraag hem hoe lang hij daar al last van heeft en of hij het met zijn moeder erover heeft gehad of het wel handig is om naar school te komen als hij zich zó ziek voelt. Dat is niet het geval. Zijn moeder blijkt thuis te zijn en aangezien hij vlak bij de school woont, stel ik voor dat hij terugloopt naar huis om even met zijn moeder te bespreken hoe hij zich voelt en wat slim is om te doen. “Ik bel zo wel even naar je moeder en vertel het wel aan je juf wat er aan de hand is” zeg ik.
Als ik even later aan zijn juf vertel wat er aan de hand is zegt zij: “OK…..dit kan ook te maken hebben met zijn spreekbeurt, die hij vandaag moet houden en die al een keer uitgesteld is?”. Ik ben toch even verrast door die informatie, maar besef me dat dat wel degelijk zou kunnen. Even later heb ik zijn moeder aan de telefoon en al snel wordt duidelijk, dat wat de juf veronderstelde, inderdaad klopt. We spreken af dat zij haar zoon even “oplapt” en hem daarna naar school stuurt en dat ik dan meteen even met hem ga zitten en een gesprekje met hem heb over wat er nu eigenlijk speelt voor hem…. Uiteindelijk heeft hij, met wat extra ondersteuning, een prima spreekbeurt gehouden trouwens.
Kinderen die faalangstige gedachten en gevoelens ervaren kunnen vaak ook veel spanning opbouwen in hun lichaam. Dit kan zich gaan uiten in gespannen spieren, buikpijn, hoofdpijn of andere lichamelijke klachten. In de training “Leren omgaan met faalangst” leren de kinderen daarom zich bewust te worden van de manier waarop ze spanning in hun lichaam ervaren en leren hoe ze daar goed mee om kunnen gaan. We doen bijvoorbeeld ontspanningsoefeningen, die kinderen op spannende momenten ook zelf kunnen inzetten. Online zijn er veel bruikbare ontspanningsoefeningen te vinden, die een kind ook prima thuis kan doen. Op de leuke site van Wouter de Jong “Mindgymvoorkids” (behorend bij het boek “Superkrachten voor je hoofd”) kun je er bijvoorbeeld meerdere vinden. Onder andere: “laserstraal van aandacht”.
Jong geleerd……oud gedaan
Als je deze blog hebt gelezen, hoop ik je te hebben overtuigd van de meerwaarde van een faalangsttraining voor kinderen. Het spreekwoord: ”Jong geleerd- oud gedaan” is namelijk zeker van toepassing als het gaat om het leren omgaan met gevoelens van faalangst. Waarom zouden we een kind maar laten “zwemmen” met het risico dat het gefrustreerd raakt of afhaakt? “Jong geleerd” is trouwens ook vaak “jong gedaan”. Een kind dat weet om te gaan met gevoelens van faalangst dankzij een training, kan vaak weer meer ontspannen en met meer plezier gaan leren en daardoor vaak ook weer betere leerresultaten behalen. Ieder kind met faalangst gun ik het daarom dus om zo’n training te kunnen volgen!
Meer informatie
Als je nog meer informatie wilt hebben over de training “Beter leren omgaan met faalangst” van fun4learning, dan kun je die vinden op de site.
Als je denkt dat je kind baat zou kunnen hebben bij de training “Beter leren omgaan met faalangst”, neem dan contact op met fun4learning voor een vrijblijvend intakegesprek.